F

FAKTÖR I (Fibrinojen)
FAKTÖR II (Protrombin aktivitesi)
Normal Değer: Normal aktivitenin %50-150’si
Kullanımı: Protrombin zamanı ile aynı test olarak değerlendirilmemelidir. Herediter protrombin yetersizliği oldukça nadir görülen bir koagülasyon bozukluğudur. Otozomal resesif geçiş gösteren bu bozuklukta değişik derecelerde kanamaya eğilim vardır. Bu kişilerde PT ve aPTT testlerinde uzama gözlenir. Ayrıca K vitamini yetersizliği ve oral antikoagülan tedavisi protrombin düzeylerini azaltır. Protrombin düzeylerinin yüksekliği ise, protrombin genindeki bir mutasyon sonucu hastada kardiyovasküler risk faktörleri de bulunuyorsa miyokard enfarktüsü gelişme riski yükselmektedir. %115 aktivitenin üzerindeki değerler risk olarak kabul edilmektedir.

FAKTÖR V (AC globulin; Labil faktör, Plazma akseleratör globulin, Proakselerin)
Normal Değer: Normal aktivitenin %50-150’si
Kullanımı: Kalıtsal faktör V yetersizliği olan hastalarda (parahemofili) anormal kanamalar gözlenir ve pıhtılaşma zamanı, PT ve aPTT testlerinde uzamalar tespit edilir. Gebelikte birçok pıhtılaşma faktörü gibi faktör V seviyelerinde de hafif artışlar gözlenir. Akut karaciğer yetmezliğinde azalmış senteze, DIC’de ise artmış tüketime bağlı olarak faktör V düzeyleri düşük bulunur. Faktör V düzeyi karaciğer hastalığı ile K vitamini yetersizliğinin ayırıcı tanısında da kullanılabilir. Parankimal karaciğer hastalıklarında faktör V ve K vitaminine bağlı olarak sentezlenen pıhtılaşma faktörleri (Faktör II, VII, IX ve X) azalırken, K vitamini yetersizliğinde faktör V normal, diğer faktör düzeyleri düşüktür. Bu amaçla faktör V ve VII aktiviteleri ölçülür.

FAKTÖR V LEİDEN MUTASYON ANALİZİ (FV-Leiden, FV eksikliği, F5)
Normal Değer:
N/N = Homozigot normal
Mt/N = Heterozigot
Mt/Mt = Homozigot mutant
Kullanımı: Aktive protein C (APC), antikoagülan özelliğe sahip bir serin proteazdır. Normal hemostaz sırasında APC, factör Va ve VIIIa’nın proteolitik inaktivasyonunu sağlayarak kanın pıhtılaşmasını sınırlar. Tromboz hastalarının yaklaşık %50’sinde, APC’nin antikoagülan cevabına karşı rezistans olduğu bilinmektedir (APC rezistansı). APC rezistans fenotipinin, büyük oranla faktör V geninde meydana gelen bir nokta mutasyonuna (1691 G-A substitüsyonu; FVQ506) bağlı olduğu bulunmuştur. Faktör V Leiden olarak isimlendirilen bu mutasyonu homozigot veya heterozigot olarak gösteren bireylerde APC rezistansına bağlı tromboz riskinin, mutasyonu taşımayan bireylere oranla daha fazla olduğu bilinmektedir.

FAKTÖR VII (Otoprotrombin I, Prokonvertin, Stabil Faktör)
Normal Değer: Normal aktivitenin %50-150’si
Kullanımı: Faktör VII eksikliği, nadir görülen, otozomal resesif geçişli kalıtsal bir bozukluktur. Etkilenen bireylerde PT uzamışken, aPTT normaldir. Klinik kanmanın şiddeti faktör VII aktivite düzeyi ile ilişkilidir. Karaciğer hastalığı ile K vitamini yetersizliğinin ayırıcı tanısında da kullanılabilir. Parankimal karaciğer hastalıklarında faktör V ve K vitaminine bağımlı olarak sentezlenen pıhtılaşma faktörleri (Faktör II, VII, IX ve X) azalırken, K vitamini yetersizliğinde faktör V normal, diğer faktör düzeyleri düşüktür. Bu amaçla faktör V ve VII aktiviteleri ölçülür. Oral kontraseptif kullanan kadınların plazmaları 4°C’de tutulduğunda faktör VII aktivitesinde 10 kata kadar artışlar gözlenebilir. Ayrıca Faktör VII aktivitesindeki artışlar miyokard enfarktüsü riskini de arttırır. Oral antikoagülan ilaçlar, şiddetli karaciğer hastalığı ve K vitamini yetersizliği durumlarında ise faktör VII düzeylerinde azalmalar görülebilir.

FAKTÖR VIII (Antihemofilik faktör)
Normal Değer: Normal aktivitenin %50-150’si
Kullanımı: Herediter faktör VIII eksikliği (Hemofili A) sekse bağlı geçiş gösteren ve kanamaya eğilimle karakterize bir bozukluktur. Klinik olarak faktör VIII eksikliği, hastanın plazma faktör VIII seviyelerine göre, şiddetli (<%1), orta derece (%1-5), ve hafif (>%5) olmak üzere derecelere ayrılır. Etkilenen bireylerde aPTT uzamış ve PT ve TT normaldir. Ayrıca faktör VIII bir akut faz reaktanı olup, östrojen kullanımı, karaciğer hastalığı, diabetes mellitus, stres veya egzersiz durumlarında da yükselebilmektedir.

FAKTÖR VIII İLE İLİŞKİLİ ANTİJEN

FAKTÖR VIII İNHİBİTÖR (Bethesda titresi)
Normal Değer: 0-1,0 Bethesda ünitesi
Kullanımı: Faktör replasman tedavisi alanlarda veya spontan olarak (doğum sonrası, immünolojik bozukluklar, antibiyotik kullanımı, maligniteler, ileri yaş) faktör inhibitörleri gelişebilmekte ve ilgili faktörleri inhibe etmektedir.

FAKTÖR IX (Antihemofilik faktör B, Christmas faktör, Otoprotrombin II)
Normal Değer: Normal aktivitenin %50-150’si
Kullanımı: Kalıtsal faktör IX eksikliği (Hemofili B), sekse bağlı geçiş gösteren, kanama diyatezi ve düşük plazma faktör IX aktivitesi ile karakterize bir bozukluktur. Başlıca erkekler etkilenirken, kadınlar taşıyıcıdır. 1:25000 sıklıkta görülür. Etkilenmiş bireylerde aPTT uzamışken PT normaldir. Akkiz faktör IX eksikliği ise, oral antikoagülan kullanımı, şiddetli karaciğer hastalığı ve K vitamini yetersizliğinde gözlenir.

FAKTÖR X (Stuart faktör, Otoprotrobin C, Otoprotrombin III)
Normal Değer: Normal aktivitenin %50-150’si
Kullanımı: Kalıtsal faktör X eksikliği olan hastalarda PT ve aPTT uzamış, TT ise normaldir. Faktör X eksikliği otozomal resesif geçiş gösterir. Akkiz faktör X eksikliği ise primer amiloidoz ile ilişkilidir. Ayrıca oral antikoagülan kullanımı ve K vitamini yetersizliğinde de faktör X seviyeleri azalmaktadır.

FAKTÖR XI (Plazma tromboplastin antesedan)
Normal Değer: Normal aktivitenin %50-150’si
Kullanımı: Homozigot faktör XI eksikliği olan hastalarda pıhtılaşma zamanı ile aPTT uzar ve değişken bir kanama paterni gözlenir. PT, TT, trombosit sayımı ve trombosit fonksiyon testleri ise normaldir.

FAKTÖR XII (Hageman faktörü)
Normal Değer: Normal aktivitenin %50-150’si
Kullanımı: Herediter faktör XII eksikliği olan hastaların çoğunda kanama problemleri gözlenmezken, tromboembolik problemler daha sık görülür. Etkilenen kişilerde PT normal, aPTT uzamıştır.

FAKTÖR XIII TARAMA (Fibrin stabilize edici faktör)
Normal Değer: >24 saat (tarama testi negatif)
Kullanımı: FXIII eksikliği herediter olarak otozomal resesif geçiş göstermektedir. Hastalarda ilk kanama bulgusu göbek kordonu ayrıldıktan sonra gözlenir. Bu hastalarda genel hemostaz testleri normalken, travma sonrası oluşan yaralar geç iyileşir.

FAMİLİAL AKDENİZ ATEŞİ (FMF) MUTASYON ANALİZİ (MEFV)
Kullanımı: FMF, yinelenen ataklarla, ateşlenmeleri takip eden karın, göğüs ve eklem ağrıları ile kendini belli eden kalıtsal bir hastalıktır. FMF’de sedimentasyon hızı artar fakat lökosit sayısı normaldir.

FENİLALANİN
Normal Değer:
Prematüre 1,62-3,50 mg/dl
0-1 ay 0,63-2,26 mg/dl
2-12 ay 0,51-1,24 mg/dl
1-20 yaş 0,43-1,50 mg/dl
>20 yaş 0,58-1,40 mg/dl
Kullanımı: Fenilketonüri hastalarında diyetin etkinliğinin takibinde kullanılır. Hiperfenilalaninemi, sepsis, ağır yanıklar, yenidoğanın geçici tirozinemi ve hiperfenilalaninemisi, viral hepatitler ve hepatik ensefalopatilerde de kandaki fenilalanin düzeyi artabilir.

FENİLKETONÜRİ (PKU) MOLEKÜLER ANALİZİ
Kullanımı: PKU, fenilalanin hidroksilaz (PAH) enzim bozukluğu veya eksikliği ile ortaya çıkan bir kalıtsal hastalıktır. PAH, fenilalaninini tirozine çevirir. PAH’ın olmaması, eksik veya işlevinin bozuk olması durumunda kanda fenilalanin birikir ve bu amino asit beyin için toksiktir. PKU’ya, doğumu takip egünler içinde tarama testleri kullanılarak tanı konur. Bu hastalar uygun bir diyet ile normal yaşamlarını sürdürebilir. Aksi takdirde ilerleyen yaşlarda, geri dönüşümü olmayan zeka ve/veya nörolojik bozukluklar ortaya çıkar. Hastalık, PAH geninde meydana gelen mutasyonlar nedeni ile ortaya çıkar. Hastalığın oluşması için hem annenin, hem de babanın mutant geni taşıması gerekmektedir. Taşıyıcı anne ve babadan doğacak her çocuk 1/4 ihtimalle hasta olacaktır. Hasta bireyin ebeveynlerinden aldığı alleller, bağlantı analizi denilen indirek metot ile tespit edilir. Mutasyonu belirlenmemiş hasta ailelerine prenatal tanı ve/veya taşıyıcılık tanısında yardımcı olabilmek amacı ile indirek analiz uygulanabilir.

FENİLKETONÜRİ TARAMASI (PKU)
Normal Değer: Raporda belirtilmektedir.
Kullanımı: Yenidoğanda fenilketonüri hastalığının taramasında kullanılır. Pozitif sonuçlar kantitatif bir yöntemle doğrulanmalıdır. Protein alımının yetersiz olduğu durumlarda yanlış negatif, prematüre infantlarda ise karaciğerin immatür olmasına bağlı olarak yanlış pozitif sonuçlar elde edilebilir.

FENİTOİN (Bk.DİFENİLHİDANTOİN)

FENOBARBİTAL (Luminal)
Normal Değer:
Terapötik konsantrasyon : 15-40 mg/ml
Toksik konsantrasyon: >40 mg/ml
Kullanımı: İlaç düzeyinin takibinde kullanılır. Beraberinde valproik asit ve salisilatlar kullanıldığında fenobarbital düzeyi %40 artar.

FENOL
Normal Değer: <20-70 mg/g kreatinin
Kullanımı: Fenol, fenol-krezol ve benzen ile çalışan kişilerin bu maddelerden ne kadar etkilendiğinin tespitinde kullanılır.
FERRİK KLORİD (FeCI3 testi)
Normal Değer: Negatif
Kullanımı: Fenilketonüri vb.metabolik hastalıkların tanısı ile ilaç ve alkol kullanımının değerlendirilmesinde kullanılır. Fenilalanin metabolitlerinden fenilprüvik asit ölçülür. Diyet tedavisine cevabın takibinde değerlidir. Tarama testi olarak kullanılmamalıdır. Levadopa, salisilatlar ve fenotiazinler yanlış pozitif sonuçlara neden olabilir.

FERRİTİN
Normal Değer:
Prematüre 25-200 ng/ml
0-7 gün 25-200 ng/ml
7 gün –1 ay 200-600 ng/ml
2-3 ay 50-300 ng/ml
4-6 ay 40-200 ng/ml
7-12 ay 15-140 ng/ml
1-5 yaş 12-140 ng/ml
6-12 yaş 15-140 ng/ml
13-15 yaş 17-140 ng/ml
Erkek Kadın
16-50 yaş 15-200 ng/ml 14-150 ng/ml
51-60 yaş 15-220 ng/ml 14-150 ng/ml
>60 yaş 18-250 ng/ml 18-200 ng/ml
Kullanımı: Demir eksikliği anemisi, kronik hastalık anemisi, talasemi, hemakromatozis ve demir yükleme tedavisinin takibinde kullanılr. Karaciğer hastalıklarının varlığında demir eksikliği olmasına rağmen normal düzeylerde çıkabilir. Ayrıca akut faz reaktanlarından biridir.

FİBRİN STABİLİZE EDİCİ FAKTÖR (Bk. Faktör VIII Tarama)

FİBRİN YIKIM ÜRÜNLERİ (Bk. D-DİMER)

FİBRİNOJEN (Faktör I)
Normal Değer: 1,75-4,00 g/L
Kullanımı: Fibrinojen akut faz reaktanlarından biridir. Konjenital afibrinojenemi, hipofibrinojenemi, disfibrinojenemi, yaygın damar içi pıhtılaşması, akut pulmoner emboli, sistemik fibrinoliz, pankreatit ve ağır karaciğer yetmezliğinde fibrinojen düzeyleri azalırken, enfeksiyonlar, gebelik, travma ve yaygın doku nekrozunda fibrinojen düzeyleri yükselir. Yüksek fibrinojen düzeyleri tromboz riskini arttırdığından kardiyovasküler hastalıklar ve inme riskinde artış gözlenir.

FİBRİNOLİZ ZAMANI (Bk. Euglobin Pıhtı Lizis)

FİBRONEKTİN (FN)
Normal Değer: Serum 0,05-0,50 g/L
Kullanımı: Synovial sıvıdaki fibronektin konsantrasyonu serumdakinden fazladır.

FMF MUTASYON ANALİZİ (Bk. Familial Akdeniz Ateşi Mutasyon Analizi)

FOLİK ASİT (Folat)
Normal Değer :
<15 yaş 3-21 ng/ml
>15 yaş 3-17 ng/ml
Kullanımı: Folat eksikliğinin tanı ve tedavisinin takibi ile megaloblastik ve makrositik anemilerin değerlendirilmesinde kullanılır. Diyetle folat alımının azalması, hemodiyaliz, malabsorbsiyon, gebelik, kronik alkolizm ve fenitoin vb bazı ilaçlar serum folat düzeyini düşürürken, vejeteryan diyet ile serum folat düzeyi artar.

FOLİK ASİT(Eritrosit için)
Normal Değer: 120-860 ng/ml
Kullanımı: Eritrosit içi folat düzeyi serumdakinden çok daha konsantredir. Bu nedenle vücuttaki folat miktarının belirlenmesinde eritrosit içi folat düzeyinin ölçülmesi daha iyi bir göstergedir.

FOLLİKÜL STİMÜLAN HORMON (FSH)
Normal Değer:
Kadın 0-6 ay 1,00-4,00 mIU/ml
7 ay-12 yaş 0,20-3,00 mIU/ml
13-15 yaş 1,00-8,00 mIU/ml
16-50 yaş 2,00-10,00 mIU/ml
51-60 yaş 20,00-140,00 mIU/ml
>60 yaş 30,00-118,00 mIU/ml
Folliküler faz 2,00-10,00 mIU/ml
Pik 8,50-30,00 mIU/ml
Luteal faz 2,00-10,00 mIU/ml
Hamile 2,00-10,00 mIU/ml
Menapoz 20,00-140,00 mIU/ml
Erkek 0-6 ay 1,00-4,00 mIU/ml
6 ay-12 yaş 0,20-3,00 mIU/ml
>12 yaş 1,00-15,00 mIU/ml
Kullanımı: Hipofiz fonksiyonlarının değerlendirilmesinde kullanılır. Özellikle primer ve sekonder over yetmezliğinin ayırıcı tanısında değerlidir. Primer gonadal yetmezlik, ovarien ve testikler agenezis, Turner ve Kleinifelter sendromu, kastrasyon, alkolizm, menapoz ve orşit serum FSH düzeylerinde artışa neden olurken, anterior hipofiz hipofonksiyonu, hipotalamik hastalıklar, gebelik, anoreksia nervosa, polikistik over sendromu, hemakromatozis, orak hücreli anemi, hiperprolaktinemi ve östrojen vey androjenlerle tedavi edilen hastalarda ise FSH düzeyi düşer.

FORMOL GEL
Kullanımı: Leishmaniazis tanısında kullanılan nonspesifik bir testtir. Gama globulinlerin artışı ile pozitifleştiğinden tanı koydurucu değil, tanıyı destekleyicidir.

FOSFOR (PO4, P, İnorganik fosfor, Fosfat)
Normal Değer:
0-7 gün 5,00-10,00 mg/dl
7 gün-1 yaş 4,50-6,70 mg/dl
2-12 yaş 4,50-5,50 mg/dl
13-60 yaş 2,70-4,50 mg/dl
>60 yaş Erkek 2,30-3,70 mg/dl Kadın 2,80-4,10 mg/dl
Kullanımı: Fosfor metabolizmasının ve kalsiyum-fosfor dengesinin değerlendirilmesinde kullanılır. Osteolitik kemik metastazları, sarkoidozis, süt-alkali sendromu, vitamin D intoksikasyonu, böbrek yetmezliği, hipoparatiroidizm, pseudohipoparatiroidizm, akromegali, pulmoner embolizm, laktik asidoz ve respratuvar asidozda serum fosfor düzeyi artarken, osteomalazi, steatore, renal tübüler asidoz, gram negatif bakteriyel septisemi, hipokalemi, vitamin d eksikliği, malnutrisyon, malabsorbsiyon, ağır diare, kusma, primer hiperaparatiroidizm, hiperkalsemi, salisilat zehirlenmesi, respiratuvar enfeksiyonlar, hiperinsülinemi, respiratuvar alkaloz, osteoblastik kemik metastazları ve renal tübüler defektlerde ise fosfor düzeyi düşer. 

FOSFOR (İdrar)
Normal Değer: 24 saatlik idrar 0,40-1,30 g/gün
Kullanımı: Böbrek fonksiyonlarının ve kalsiyum-fosfor dengesinin değerlendirilmesinde kullanılır. Hiperparatiroidizm, vitamin D rezistan rikets, immobilizasyon, vitamin D intoksikasyonu, renal tübüler hasar ve familier hipofosfatemide idrarla atılan fosfor düzeyi artarken, hipoparatiroidizm, pseudohipoparatiroidizm ve paratiroidektomi sonrasında ise düşer.

FRONKÜL KÜLTÜRÜ
Kullanımı: Patojen bakterinin izolasyonununda kullanılır.

FRUKTOZAMİN
Normal Değer:
<15 yaş 0-229 mmol/L
>15 yaş 0-285 mmol/L
Kullanımı: Son 2-3 hafta içindeki ortalama glukoz konsantrasyonunu gösterir. Glikozile olmuş protein miktarını gösterdiğinden serum total protein seviyesindeki değişiklikler fruktozamin değerini etkileyebilir.

FTA-ABS
Kullanımı: Sifilis tanısında kullanılır. Treponema pallidum için spesifik testlerden biridir. SLE, hamilelik ve lepra yalancı pozitifliğe neden olur. Ayrıca tedaviye rağmen pozitif kalır. Bu nedenle tedavi takibinde kullanılamaz.