Frengi (Sifiliz) Nedir ve Nasıl Bulaşır?
Frengi, Treponema pallidum bakterisinin neden olduğu cinsel yolla bulaşan bir enfeksiyondur. Hastalık genellikle korunmasız cinsel ilişki sırasında bulaşır, ancak bazı durumlarda kan, sperm, vajinal sıvı gibi vücut sıvılarıyla veya enjektör paylaşımı gibi yollarla da geçebilir.
Bulaşma Yolları
- Korunmasız Cinsel İlişki: Vajinal, anal ve oral seks yoluyla bulaşabilir.
- Doğrudan Temas: Frengi yarası ile temas edilmesi, hastalığın birincil bulaşma yoludur. Bu yaralar genellikle cinsel organlar, anüs, rektum veya ağızda bulunur.
- Vücut Yaralarından Bulaşma: Virüs, genital, anal veya ağız gibi mukozalardan veya açık kesiklerden vücuda girebilir.
- Anneden Bebeğe Geçiş: Frengi, doğum sırasında enfekte bir anneden bebeğe geçebilir.
- Mesleki Risk: Sağlık çalışanları veya kanla temas eden kişiler, mesleki olarak frengiye maruz kalma riskiyle karşı karşıya olabilir.
Frengi Belirtileri
Frengi genellikle 4 aşamada ilerler, ancak belirtiler her kişide farklı olabilir ve bazı kişilerde hiç ortaya çıkmayabilir.
1. Aşama (Birincil Frengi)
Enfeksiyon bölgesinde ağrısız bir yara (şankr) ortaya çıkar. Bu yara genellikle enfeksiyondan 3 hafta sonra oluşur ve 3-6 hafta kadar sürebilir. Tedavi edilmezse enfeksiyon ikinci aşamaya geçer.
2. Aşama (İkincil Frengi)
- Ciltte döküntüler, özellikle avuç içi ve ayak tabanlarında oluşur.
- Ateş, kas ve eklem ağrıları, lenf bezlerinde şişlik.
- Şiddetli yorgunluk, boğaz ağrısı ve saç dökülmesi yaşanabilir.
3. Aşama (Gizli Frengi)
Bu aşamada belirtiler kaybolabilir, ancak enfeksiyon vücutta kalır ve ilerlemeye devam eder. Bu süreç yıllarca sürebilir.
4. Aşama (Geç Frengi)
Tedavi edilmemiş frengi, kalp hastalıkları (kardiyovasküler sifiliz), sinir sistemi sorunları (nörosifiliz) ve ciddi doku hasarlarına (sakızlı sifiliz) yol açabilir.
Frenginin Uzun Süreli Etkileri ve Komplikasyonları
Frengi tedavi edilmezse, vücutta geri dönülemez hasarlara neden olabilir:
- Kalp Hastalıkları: Geç frengi, kalp-damar hastalıkları riskini artırır.
- Nörolojik Sorunlar: Nörosifiliz, beynin ve sinir sisteminin ciddi şekilde etkilenmesine yol açabilir.
- Konjenital Frengi: Hamile bir kadının enfeksiyonu bebeğine geçirebilir. Bu durum düşük, ölü doğum, gelişimsel sorunlar ve hatta bebek ölümlerine neden olabilir.
Erken Tanının Önemi ve Tedavi Yönlendirmesi
Frengi, erken evrede teşhis edildiğinde antibiyotiklerle tedavi edilebilen bir hastalıktır. Ancak, teşhis edilmediğinde ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Düzenli olarak cinsel yolla bulaşan hastalıklar için test yaptırmak, enfeksiyonun erken tespit edilmesini sağlar ve tedaviye hızlıca başlanmasını mümkün kılar.
Frengi riski taşıyorsanız veya belirtiler yaşıyorsanız, laboratuvarımızda güvenilir frengi testleri yaptırabilir ve sağlığınızı koruma altına alabilirsiniz. Erken tanı, komplikasyonları önlemenin en önemli adımıdır.